Για το Πολυτεχνείο μοιάζει να έχουν ειπωθεί όλα, άλλοτε τελετουργικά, άλλοτε με νόημα και συγκίνηση. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς: To Πολυτεχνείο είναι ο πυροκροτητής και ο επιταχυντής της μετάβασης στη δημοκρατία, είναι το γεγονός που σφράγισε και έδωσε έμμεσα μορφή στη Μεταπολίτευση.
Το Πολυτεχνείο δεν έριξε άμεσα τη Χούντα, αλλά την έβαλε σε μια πορεία οριστικής απονομιμοποίησης και κατάρρευσης μέχρι την καταστροφή στην Κύπρο, που ξεκίνησε με αφορμή το χουντικό πραξικόπημα κατά του Μακάριου.
Οι πρωταγωνιστές του Πολυτεχνείου δεν έφτιαξαν το Σύνταγμα του 1975 ούτε ηγήθηκαν των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων. Το Πολυτεχνείο όμως υπήρχε παντού και βάραινε στις συνειδήσεις όλων, και αυτών που το στήριζαν ή εμπνέονταν από αυτό, αλλά και αυτών που δεν είχαν ή δεν ήθελαν να έχουν και πολλά με αυτό.
Και με ένα τρόπο οι αγώνες του Πολυτεχνείου συνεχίστηκαν για αρκετά χρόνια μετά, με σκοπό την αποχουντοποίηση του κράτους, που εξάλλου έμεινε ανολοκλήρωτη.
Η Κρατική Ασφάλεια συνέχισε για χρόνια να έχει εμμονές με τον φοιτητικό συνδικαλισμό και τα πανεπιστήμια, όπως και η Νέα Δημοκρατία και η Ακροδεξιά.
Το φοιτητικό κίνημα, η ΕΦΕΕ (τουλάχιστον μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ‘90 που ήταν ενεργή), η πορεία του Πολυτεχνείου, η σημαία, όλα αυτά διατηρούν μια καίρια παρουσία στην πολιτική ζωή της Ελλάδας, υπενθυμίζοντας στη Δεξιά, σε αυτούς δηλαδή που αισθάνονται «ιδιοκτήτες» της χώρας, ποιος αγωνίστηκε για τη δημοκρατία και σε ποιον χρωστούν την πρόσβαση που έχουν στην εξουσία.
Αυτό ακριβώς είναι που δεν μπορεί να χωνέψει η συντηρητική παράταξη.
Όλες ανεξαιρέτως οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη στα πανεπιστήμια περιστρέφονται γύρω από αυτές τις εμμονές: Την ενεργή παρουσία της Αριστεράς, τη συλλογική δράση των φοιτητών, τους «απείθαρχους» προοδευτικούς διδάσκοντες, τη δημοκρατική λειτουργία των πανεπιστημίων, τις κοινωνικές επιστήμες («η κοινωνιολογία θα κάνει τα παιδιά μας αριστερά» είχε πει ο Άδωνις Γεωργιάδης), την αμφισβήτηση και την κριτική σκέψη.
Οι εμμονές της Δεξιάς επικεντρώνονται λοιπόν στον κομβικό ρόλο του δημόσιου Πανεπιστημίου στην ελληνική κοινωνία. Του θεσμού εκείνου που πρωτοστάτησε στον εκδημοκρατισμό της χώρας και στον εκσυγχρονισμό της κοινωνίας και της οικονομίας. Του θεσμού που έπαιρνε τα παιδιά των χωρικών και των εργατών και τα έκανε επιστήμονες και επαγγελματίες με κύρος. Και συχνά με αντισυμβατικές απόψεις, επικριτικές για τις κάθε είδους εξουσίες της Δεξιάς. Είναι πολιτικές και ταξικές οι εμμονές τους.
Είναι, όμως, δυνατόν μετά από 5 ολόκληρες δεκαετίες η συντηρητική παράταξη να έχει ακόμα εμμονές με τον ιστορικό ρόλο του Πολυτεχνείου; Είναι! Γιατί η κληρονομιά του Πολυτεχνείου αναβιώνει σε κάθε κοινωνικό αγώνα. Κάθε μας αίτημα, κάθε διεκδίκηση, δεν είναι παρά αναδιατύπωση του ιστορικού συνθήματος «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»: ευημερία για την κοινωνική πλειοψηφία, κοινωνική δικαιοσύνη, μόρφωση, χειραφέτηση, δημοκρατία και δικαιώματα.
Αυτή ειδικά η κυβέρνηση αποδεικνύεται η πιο ρεβανσιστική από όλες τις άλλες της ΝΔ που προηγήθηκαν. Και από την πρώτη στιγμή της εκλογής της έχει σαφή στόχο να χτίσει ένα καθεστώς που δεν θα επιτρέψει ξανά «ατυχήματα» σαν της περιόδου 2015-2019, την άνοδο δηλαδή της Αριστεράς στην εξουσία.
Δυσανασχετούν και θεωρούν περίπου απαγορευμένη την οποιαδήποτε αμφισβήτηση των αποφάσεων της εξουσίας τους από τους πολίτες και την αντιπολίτευση. Η δήθεν «ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς» για την οποία νυχθημερόν ωρύονται, είναι η ιδεολογική ηγεμονία της Δημοκρατίας. Με αυτή τα βάζουν οι κυβερνώντες.
Γι’ αυτούς «εκσυγχρονισμός» είναι να ελεγχθεί ασφυκτικά η χώρα και η ενημέρωση, να φιμωθεί κάθε φωνή κριτικής, να παγιωθούν οι ιεραρχίες και τα προνόμια των πολύ εύπορων στην οικονομία, την εκπαίδευση, την πολιτική.
Δεν είναι, όμως, μόνο το καθεστώς Μητσοτάκη που απειλεί τη δημοκρατική ομαλότητα. Σε μια σειρά από χώρες, η Ακροδεξιά ισχυροποιείται. Αναλαμβάνει κυβερνητικές ευθύνες, όπως πρόσφατα στην Ιταλία και λίγα χρόνια πριν στις ΗΠΑ (Τραμπ) και τη Βραζιλία (Μπολσονάρο), στηρίζει κυβερνήσεις, όπως στη Σουηδία, επιβάλλει την ατζέντα της με καταιγισμό fake news, όπως έγινε στο Brexit ή στο μεταναστευτικό.
Σε καιρούς που οι δημοκρατίες μας αντιμετωπίζουν αδιέξοδα υπαρξιακού χαρακτήρα και οι λαοί αναζητούν απελπισμένα απαντήσεις, η Aκροδεξιά εκμεταλλεύεται την κρίση, για να σπείρει μίσος, εθνικισμό και ρατσισμό. Και βλέπουμε, εντός και εκτός Ελλάδας, την Κεντροδεξιά να μην έχει πρόβλημα να συνεργαστεί με ακροδεξιούς και να υιοθετήσει στοιχεία του προγράμματός τους, να τους ξεπλύνει και να τους κανονικοποιήσει.
Η δημοκρατική ομαλότητα δεν είναι δεδομένη, γι’ αυτό δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να ξεχαστεί ή να μπει στο μουσείο ο διαρκής, πάντα επίκαιρος, αγώνας για τη δημοκρατία, δηλαδή το πνεύμα εκείνου του Νοέμβρη.
Στους νοσταλγούς σκοτεινών εποχών και σε όσους αναζητούν ιστορική ρεβάνς, απαντάμε διατηρώντας τη μνήμη του Πολυτεχνείου και αγωνιζόμενοι για τη δικαίωση των συνθημάτων του. Απαντάμε με την πεισματάρα υπόσχεση, να χτίσουμε μια νέα Ελλάδα με αξιοπρεπή εργασία και διαβίωση για όλους και όλες, με υψηλού επιπέδου δημόσια και δωρεάν παιδεία για τα παιδιά μας. Μια πατρίδα που η δημοκρατία θα ανασαίνει το οξυγόνο της κοινωνικής χειραφέτησης και προόδου.
*Ο Γιάννης Μπουρνούς είναι βουλευτής Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
stonisi.gr
